درمان خشکی چشم
درمان خشکی چشم بسته به شدت علائم و علت زمینهای در هر بیمار متفاوت است.
چشمپزشک ممکن است درمان را بهصورت مرحلهای آغاز کند: از قطرههای اشک مصنوعی و نرمکنندهها تا داروهای تحریککننده تولید اشک و در صورت نیاز، بستن موقت یا دائمی مجاری خروجی اشک.
⸻
🔹 ۱. استفاده از قطرههای اشک مصنوعی
رایجترین و سادهترین روش درمان خشکی چشم، استفاده از قطرههای اشک مصنوعی است.
ترکیب این قطرهها شبیه اشک طبیعی است و باعث مرطوب شدن و تسکین سطح چشم میشود.
📍 نکات مهم:
• دفعات استفاده بر اساس نیاز بیمار متغیر است؛ هر زمان احساس خشکی یا سوزش داشتید میتوانید استفاده کنید.
• بهتر است قطرهای انتخاب شود که فاقد مواد نگهدارنده (Preservative-Free) باشد تا چشم تحریک نشود.
• برندهای بدون ماده نگهدارنده موجود در بازار ایران شامل: Artelac، Aquaiss، Artelac Advanced، Olixia، Artipic هستند.
• نوع مناسب قطره را پزشک با توجه به شرایط چشم شما انتخاب میکند.
⸻
🔹 ۲. داروهای تحریککننده تولید اشک
در مواردی که کاهش ترشح اشک علت اصلی خشکی باشد، داروهایی تجویز میشوند که تولید اشک را افزایش میدهند.
💧 سیکلوسپورین (Cyclosporine Eye Drops)
دارویی با اثر ضدالتهابی که ترشح اشک را بهبود میبخشد، مخصوصاً در بیماران مبتلا به سندرم شوگرن یا روماتیسم مفصلی.
در ایران، این دارو با نام لاکروسپورین ۰٫۰۵٪ (Lacrosprine) توسط شرکت سینادارو تولید میشود.
میزان مصرف معمول:
یک قطره، دو بار در روز (هر ۱۲ ساعت) در هر چشم برای بیماران بالای ۱۶ سال.
💊 داروهای خوراکی تحریککننده ترشحات
در برخی بیماران، داروهایی مانند Pilocarpine (سالاگان خوراکی) برای افزایش ترشح اشک و بزاق استفاده میشود.
🧴 مکملهای تغذیهای
مکملهایی مانند HydroEye™ که حاوی اسیدهای چرب امگا ۶ و ترکیبات مغذی هستند، میتوانند با تقویت عملکرد غدد اشکی و سلولهای سطح چشم، روند خشکی را بهبود دهند.
🔹 ۳. بستن مجرای خروجی اشک (Punctal Occlusion)
در موارد خشکی شدید، ممکن است پزشک تصمیم بگیرد مجرای خروج اشک را بهصورت موقت یا دائم ببندد تا اشک در چشم باقی بماند.
این کار با وسیلهای کوچک به نام پلاگ اشکی (Punctal Plug) انجام میشود.
در صورت پاسخ خوب به پلاگ موقت، ممکن است بستهشدن دائمی مجرا پیشنهاد شود.
در برخی بیماران شدید، از لنزهای درمانی (بانداژ لنز) برای حفظ رطوبت سطح چشم استفاده میشود.
⸻
درمانهای کمکی خشکی چشم
🔸 ۱. اصلاح شرایط محیطی
• پرهیز از باد مستقیم کولر، بخاری یا سشوار
• استفاده از مرطوبکننده هوا (Humidifier)
• استراحتهای منظم هنگام کار طولانی با کامپیوتر (قانون ۲۰–۲۰–۲۰)
• استفاده از عینک آفتابی در محیطهای خشک و بادخیز
• پرهیز از داروهایی که باعث خشکی چشم میشوند (مانند آنتیهیستامینها و ضداحتقانها)
⸻
🔸 ۲. رعایت بهداشت پلکها
در بیماران مبتلا به اختلال عملکرد غدد میبومین (MGD)، رعایت بهداشت پلک نقش کلیدی دارد:
• کمپرس گرم روزانه (۵–۱۰ دقیقه) برای باز شدن غدد چربی
• ماساژ ملایم لبه پلکها برای تخلیه چربی
• شستوشوی پلک با فوم یا پد مخصوص (فاقد مواد تحریککننده
🔸 ۳. مکملهای غذایی
مصرف اسیدهای چرب امگا-۳ (مانند روغن ماهی یا بذر کتان) باعث بهبود عملکرد غدد میبومین و کاهش التهاب لبه پلک میشود.
این مکملها به حفظ لایه چربی اشک و جلوگیری از تبخیر سریع آن کمک میکنند.
⸻
✅ جمعبندی
درمان خشکی چشم معمولاً مرحلهبهمرحله است و ممکن است چند هفته طول بکشد تا اثر آن مشخص شود.
با پیگیری منظم و رعایت توصیههای پزشک، میتوان علائم را کنترل کرد و از آسیب دائمی به سطح چشم جلوگیری نمود.